GEÇİŞ GÜVENLİĞİNDE METAL DEDEKTÖRÜ SEÇMENİN PÜF NOKTALARI

 

ÖZET-GİRİŞ

Sorulacak ilk soru… Binamın ilk adımında şüpheli bir kişiyi nasıl arayabilirim? Cevabı kapı ve el tipi metal dedektörleri ile.

Bunu seçmekte ne gibi kriterleri göz önünde bulundurmalıyım?

İşte bu noktada işin için çok parametre giriyor. Dünyadaki global pazarda 40’ın üzerinde marka üretim yapmakta, ancak bunlardan sadece 5 adedi ön plana çıkabilmiş ve günümüzde marka haline gelmiştir. Eskiden bilinmeyen teknik özelliklerden sadece ithalatçı firmalardan ürünlerini tarif etmeleri istenmiş ve spekler onlara göre belirlenmişti. Bugün durum Ülkemiz için farklı ve bilinçli hale gelmiştir. Ordunun, Emniyetin şartnameleri incelendiğinde istenen kriterle son derece açık ve net – gözün rengi değil de GÖRMESİ istenecek düzeye gelmiştir.

GİRİŞ

Metal dedektörün ilk icadı 1881 yılında İskoçyalı bilim adamı Alexander Graham Bell olup bu geliştirdiği ilk dedektörle zamanın Amerika Başkanı James Garfield’in göğsünde bulunan bir kurşunu bulmaya çalışmıştır. Ancak bu deneme başarıya ulaşamamamış, başkanın bulunduğu mekandaki metal yoğunluğundan kurşun bulunamamıştır.

 

1930’lu yıllarda metal dedeksiyonu konusunda gelişmeler hız kazanmış, Gerhard Fischer tarafından radio frekans tekniği ile yapılan taramalar sonuç vermiştir. Ancak sistemdeki bazı anomaliteler sebebiyle yeni bobin teknikleriyle ilk patent bu konudaki 1937 yılında alınmıştır.

 

İlk endüstriyel tip metal dedektörleri de 1960’lı yıllarda özellikle madencilik ve endüstriyel uygulamalar için kullanılmıştır. Gelişen yıllarda özellikle 1995 yılında güvenlik sektöründe bugünkü markalar kendini kabul ettirtmiş ve kapı tipi metal dedektörleri ve el tipi metal dedektörleri geniş kullanım alanlarına ulaşmışlardır.

 

Kapı tipi metal dedektörü seçilirken göz önünde bulundurulması gereken önemli güvenlik kriterleri vardır.

  • Kullanılacak dedektörün Hassasiyeti

(Kullanılacak mahaldeki güvenlik gereksinimi iyi analiz edilmeli, asgari şartlara göre belirlenecek dedeksiyon kapasitesi sorgulanmalıdır. Kullanılan mekan bir alışveriş merkezi ise burada Hapishane Hassasiyetinin ya da NC (NILECJ) hassasiyetinin sorgulanması gereksiz zaman kaybı getireceği gibi, müşterilerce soruna da yol açabilecektir.

  • Kullanılacak dedektörün Yeri

Burada iç mekan veya dış mekan olarak dedektörler ayrılırlar. İç mekan dedektörler, dış makan dedektörlere göre daha ekonomiktirler. Dış mekan dedektörler IP testlerinde geçmekte bunun için de yüksek yalıtım malzemeleri (UV Katkılı – Kauçuk Esaslı palstik yalıtım malzemeleri – Özel PCB reçineleri ve Vakum lastikleri) ile korunmaktadır.

  • Kullanılacak dedektörün Teknik Özellikleri

Bu noktada cihazlar firmaların teknik yeterliğine göre büyük farklılıklar gösterebilmektedir. Kısaca, cihazın NILECJ standardlarına uygunluğu, CE belgesi olması önemlidir. Sistemlerin DSP Mikroişlemci ile çalışabilmeleri gereklidir. Çok Bölgeli tarama (multizone) ile şüphelinin vucudunun hangi noktasında metal olduğu tespit edilebilmelidir. Bunu yaparken ışıklı olarak hedef metal hem yan panellerde hem de grafik bölge displayinde gösterilebilmeli, metalin büyüklüğüne göre sinyal şiddeti ve gösterim de değişmelidir. Hassasiyet ayarları olabildiğince geniş olmalı, bu ayar özel bir metale göre Otomatik de ayarlanabilmelidir. Yeni jenerasyon cihazlarda bulunan bu özellik ile güvenlik görevlileri bulmak istedikleri hedef metali (özel tabanca – kelebek bıçağı..vs) cihaza öğretebilmekte sadece bu ve bundan büyük metaller geçtiğinde sinyal vermesi sağlanabilmektedir. Giren-Çıkan ve alarm sayaçalarının olması da bazı mekanlar için (alışveriş merkesi, havaalanı, holding,..vs) önem taşıyabilir. Çift yan panellerinde kırmızı ışıklı gösterge olması psikolojik olarak şüphelileri etkileyebileceği gibi, güvenlik personelinin de hedef metalin vudun neresinde olduğunu bulmasını kolaylaştıracaktır. Bazı metal dedektörler orta bölgeyi gösterememekte sadece dikey zonları göstermektedir. Bu da mahallerde sakıncalıdır. Dedektörün orta bölgeyi de belirtebilmesi gerek şarttır. Cihazların teknolojilerine göre uzaktan kontrol yapmak da mümkün. Bunda da bazı firmalar sadece cihazlarını tanılamakta, bazıları ise cihazların tüm verilerini izleyebilmekte, gerektiğinde değiştirebilmekte ayarlarını – gerektiğinde gerçek zamanlı olarak tüm verileri PC ekranında takip edebilemekte ya da kayıt edip PC hardiskinde loglayabilmektedirler. Örnek olarak bir havaalanında 99 kapı dedektörü bir merkez istasyondan izlenebilmekte, hepsinin ayarı bir kişi ve bir merkez istasyonundan değiştirilebilmekte, izlenebilmekte ve kaydedilebilmektedir. Bu da büyük iş gücü avantajı sağlamakta, olay anının çözümünü kolaylaştırmaktadır. Bunun yanı sıra el tipi IRDA uzaktan kumandalı cihazlarla da menülere uzaktan erişim yapılabilmekte ve cihaz dataları değiştirilebilmektedir. Diğer önemli husus da elektrik kesilmeleri durumunda cihazların içinde bulunan UPS ile çalışmasına devam edebilir özellikte olabilmesidir. Röle çıkışı ile alarm anları bir CCTV kamera ile kaydedilebilmeli ya da bir Turnike açıp-kapanabilmelidir. Cihazlardan geçecek kişilerin yönlendirilmesi için cihazların ön taraflarında Dur-Geç anlamlı trafik ışıklarının olması da güvenlik personelinin işini daha kolaylaştırmaktadır.

 

Bugün Ülkemizdeki durum incelendiğinde USA tasarımlı, Finlandiya tasarımlı, İtalyan tasarımlı, İngiliz tasarımlı, Uzakdoğu tasarımlı cihazlar kullanılmaktadır. Büyük bir çoğunluğu da üretimlerini uzakdoğuya kaydırmış ve buralardan cihazlar tedarik edilir olmuştur. Bu noktada cihazlarda Garanti koşulları da önem arz etmiştir. Özellikle Türk Standartlar Ensititüsünün bu konuda vaaz ettiği kurallar harfiyen uygulanmalı, Ülkemiz teknolojisi geri cihazlar çöplüğüne dönüşmemelidir. Bilinçli Tüketicilerin, T.C. Sanayi Bakanlığı Garanti Belgesi, Satış Sonrası Hizmetleri Yeterlilik Belgesi, TSE Kalite Uygunluk Belgesi, Hizmet Yeri Yeterlilik Belgesi, CE Belgesi, ISO 9001:2000 Kalite Belgesini mutlaka dedektörlerle birlikte araması gereklidir. Bunun yanında cihazlara ilişkin Nato stok numarası, İmalatçı Firmanın NCage kodu, EAN kodu önem arz etmektedir. Dedektörlerin insan sağlığına olumsuz bir etkisi olmadığına ilişkin Hastane Raporu, Üniversitede Elektronik Müh. Bölümünden alınmış Sağlık Raporu ve Sanayi Odasından Bilirkişi Raporları da cihazdan geçebilecek hamile, kalp pili taşıyan kişileri de koruyacaktır.

 

Seçilecek olan metal dedektörünün kullanım kılavuzunda cihaza ilişkin kullanım ömrü yazılmış olması zorunludur. Bu anlamda tüketici belli bir süre – 2 yıl – fabrikasyon hatalara karşı ücretsiz garanti servisine, cihazın belirtilen ömrü boyunca da yedek parça, bakım ve onarım hizmetini alabilirdir.

 

Tüm bu teknik özelliklerin yanı sıra seçilecek olan cihazın rakipleri ile de karşılaştırması yapılmalı, referans listesi incelenmeli, dünyada özellikle Avrupa ülkeleri için ECAC kriterlerini sağlayıp sağlamadığı sorgulanmalı, Sertifika ve Belgeleri alınmalı, satış sonrası hizmetlerdeki hizmet kalitesi ve olanakları incelenmeli, cihazların ekonomik farkları dökülmeli ve tüm bunların sonucunda tüketici kararını vermelidir.

 

 

 

 

 

Nerede hangi cihazı kullanmalıyım? Hangi teknik özellikler önem arz eder?

İşte bu noktada işin içine değişik parametreler girmektedir:

 

Öncelikle metal dedektörlerinin çeşitleri iyi analiz edilmelidir. Ortak özelliklerinin yanında cihazları birbirinde ayıran farklar çıkarılmalıdır. Ülkemizde teknik özelliklere, fiyata, kullanım alanına göre seçilebilecek cihazlar değişmektedir. Bugün askeri alanlarda kullanılan cihazlarla, barlarda kullanılan cihazların aynı özelliklerde olmasının istenmesi gerekmemektedir. Bunun için de değişik model cihazlarla hem ekonomi sağlanabilmekte hem de yersiz fazla güvenlik prosedürleri kontrol altına alınabilir.

 

Doğru yere, doğru kapı dedektörünün seçimi için önce ortak özellikler belirlenmeli, modelleri birbirinden ayıran özelliklerle, neden ve niçin nerelerde kullanılacağı açıklanmalıdır:

 

Bu bağlamda, Tablo 1-de kapı tipi metal dedektörlere ilişkin ORTAK ÖZELLİKLER sıralanmıştır:

 

Tablo 1

 

Bu ortak özelliklere ek olarak değişik modellerin ek özellikleri de aşağıda sunulmuştur:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kapı tipi metal dedektörlerinde seçim kriterleri yukarıda açıklandığı biçimde oluşturulabilir. Bu konuda en önemli referans olarak, T.C. Genelkurmay Başkanlığı Kara Kuvvetleri Komutanlığının Haziran 2007 tarihinde revize ettiği KKTEKŞ-s-979E, en geçerli ve yeni şartname olarak kullanılabilirdir.

 

El tipi metal dedektörlerinin kullanım yerleri, kapı tipi metal dedektörlerinin hemen arkasında, güvenlik görevlisi personeldir. El tipi metal dedektörleri, şüpheli geçtikten sonra, kapı dedektörünün sinyal verdiği bölgelerin taranması amaçlı kullanılmalıdır. Sadece el dedektörünü yeterli bir güvenlik önlemi gibi düşünmek, güvenlik halkasını zayıflatır.

 

El tipi metal dedektörleri de kendi aralarında kullanım yerleri, hassasiyetleri ve teknik özelliklerine göre değişiklik arz etmektedir.